Fibonacci Çiçekleri
Çubuklu Osmaniye Ortaokulu Karadeniz ile Marmara Bölgesinin birleştiği bir coğrafyada “Doğa Temelli ve Ekolojik Okul” sloganıyla öğrencileriyle birlikte proje üretiyor, doğayı ve yeşili korumaya önem veriyor.
Bu hafta Çubuklu Osmaniye Ortaokulu müdürü değerli arkadaşım Kerim Öz’ü ziyarete gittiğim zaman bahçedeki papatyaları görünce bu yazıyı yazmaya karar verdim.
Papatyaların zamanı geçmiş olsa da halen çok güzellerdi. Bahçede gördüğüm papatyalar Beyaz ay papatyası (Oxeye Daisy) olarak bilinen, papatyagiller familyasına bağlı bir bitki türü. Anavatanı Asya ve kuzeydoğu Avrupa. Kasımpatıya benzeyen bu çiçekler ünlü Fibonacci dizisi ve altın oranla yakında ilgilidir.
Ünlü İtalyan doğa matematikçisi Fibonacci’nin dizisi
1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597….
Dizide 1+1=2 sonra 2+1=3 daha sonra 3+2=5… Bu şekilde sonraki terim; kendinden önceki iki terimin toplamı şeklinde devam etmektedir.
Papatyanın merkezine dikkatlice baktığınızda küçük sarı disk göze çarpar. Bu sarı kısmın hem saat yönünde hem de saatin tersi yönünde spirallere sahip olduğunu görebilirsiniz. Merkezdeki minik tohumlar ilk spirali oluşturduktan sonra ikinci spiralde 1,1,2,3,5,8,13,… şeklindeki Fibonacci sayı dizisi kuralına göre artarak spiralleri büyütürler. Aynı şekilde papatyanın taç yaprakları da bu diziye göre katlanarak artar. Papatyanın hem saat yönünde hem de saatin tersi yönünde spiralleri genelde 35 ve 21 tanedir. Peki 21 ve 35 sayılarının özel yapan şey nedir?
Bu iki sayı Fibonacci dizisinin ardışık iki terimidir.
Ayrıca papatyanın taç yapraklarının sayısı da genelde Fibonacci sayısıdır.
Her ne kadar çoğu papatya Fibonacci dizisine uygun olduğu gözükse de 33 taç yapraklı papatyalar da görülmektedir…
Ayrıca birçok bitki papatyalar gibi güneş ışığına maksimum düzeyde ulaşabilme, nefes alabilme ve aynı zamanda minimum düzeyde yer işgalini sağlamanın en ekonomik yolunu büyümeleri sırasında geliştirirler. Büyüleyici olan kısım, dallardaki her bir yaprak Fibonacci dizisine göre sarmalı tamamlarken, gövdeden büyüyen çanak yaprakların kendi aralarında bıraktığı açı 137.50886, yani Altın Oran’dır. Keşfedilen bu bilgi sayesinde bitkilerin ihtiyaçları olan optimum yaşam kaynaklarını nasıl elde ettikleri anlaşılmıştır.
Toplumumuzda papatya yapraklarının bir olumlu bir olumsuz sayılarak kopartılması ile elde kalan son yaprağa göre dileğin gerçek olup olmadığına inanılır. Bu matematikçiler için sonucu önceden kestirilebilen bir şeydir. Çünkü papatyaların taç yaprak sayıları genel olarak tek sayıdadır…. (13, 21, 33, 55, 89…)
Papatya falında eğer biz seviyor ile başlarsak yüksek ihtimalle seviyor ile bitecektir. İsterseniz sevmiyor ile başlayabilirsiniz. Bu durumda yaprak sayısı tek ise sevmiyor ile biter. Bu arada gelişimini tamamlamamış taç yaprak sayısı çift olan papatyada olabilir. O zaman seviyor çıkma olasılığı ½ dir.
Şarkıcı Demet’in papatya falları şarkısının bir yerinde geçen ‘sapını da saydım seviyor çıktı’ sözündeki gibi siz isterseniz istediğiniz sonucu çıkartabilirsiniz. 🙂
